اینکه کی و چگونه به کودک خود توالت رفتن را آموزش دهید بستگی به این دارد که کودک شما چقدر آماده‌ی یادگیری آن است و شما چقدر برای این تمرین اهمیت قائل هستید و آن را باور دارید.

روش و سن دقیقی برای این کار وجود ندارد. در این نوشته تنها پرسش­‌ها و ایده‌هایی مطرح می‌شوند که ممکن است به شما کمک ‌کند.

نشانه­‌های آمادگی کودک برای تمرین استفاده از لگن

بیشتر کودکان در هجده ماهگی کنترل مثانه و روده را دارند. داشتن این توانایی بدنی برای استفاده از لگن و توالت لازم است. اینکه هر کودک از نظر روحی و عاطفی چقدر آماده‌ی آموزش است بستگی به خود کودک دارد.  بعضی کودکان در هجده ماهگی و بعضی در سه سالگی آماده‌ی‌ آموزش هستند. با در نظرگرفتن  اینکه کودکان با یکدیگر تفاوت دارند، بیست و دو درصد آن­ها قبل از دو و نیم سالگی از پوشک گرفته می‌شوند و هشتاد و هشت در صد آن­‌ها قبل از سه و نیم سالگی.

کودک شما وقتی آماده‌ی‌ استفاده از توالت است که:

–         بتواند حداقل دو ساعت خشک باشد.

–         خودش تشخیص دهد که ادرار یا حرکات روده دارد. مثلاً ممکن است در این شرایط به اتاق دیگری یا زیر میز و … برود. این مهم است. اگر این تشخیص را ندهد هنوز آماده‌ی آموزش نیست.

–         در حال به دست آوردن بعضی مهارت‌های فیزیکی و بدنی مثل توانایی راه رفتن، پایین یا بالا کشیدن شلوار و نشستن و بلند شدن از لگن یا توالت (با کمی کمک) باشد.

–         نحوه‌ی توالت رفتن والدین را تقلید کند.

–         بتواند یک دستور العمل ساده را دنبال کند.

مهم‌تر از همه اینکه کودک شما خودش بخواهد. مثلاً به شما بگوید که می‌خواهد «مثل بابا»  به توالت برود یا از داشتن پوشک احساس ناراحتی می­‌کند و امثال این.

چه زمانی برای شروع آموزش مناسب نیست

زمانی که کودک در معرض چندین اتفاق جدید یا موقعیتی ناآشنا یا در شرایط استرس‌زا قرار دارد، زمان خوبی برای شروع آموزش نیست، مثلاً : عوض شدن جای خوابش یا شرایط انتظار برای یک نوزاد جدید یا مرگ یکی از نزدیکان یا یک بیماری سخت و …

در شرایط پرتنش و غیرمعمول بهتر است صبر کنید و بیشتر توجهتان را به کودک خود معطوف کنید. وقتی شرایط به حالت معمول برگشت آموزش را شروع کنید.

شروع آموزش

آموزش را با این دید شروع کنید که هم شما و هم کودکتان وظایفی دارید.

این مسئولیت به دوش والدین است که یک محیط آموزشی امن و سرشار از حمایت برای کودک فراهم کنند. این یعنی شما تشخیص می‌دهید که کودکتان کنترل بدنش را دارد.

اجازه دهید کودکتان تصمیم بگیرد که هر روز از لگن یا توالت استفاده کند یا نه.

کلمات مربوط به توالت رفتن، ابزارهای لازم آن و اعضای بدن مربوط به آن را به کودکتان یاد بدهید.

 اتفاقات ناگوار را پیش‌بینی و بدون خشونت مدیریت کنید.

از تنبیه و تشویق بیش از اندازه دوری کنید؛ چون باعث می‌شود که کودک در صورت عدم موفقیت احساس بدی پیدا کند.

این با فرزند شماست که تصمیم بگیرد از پوشک یا توالت استفاده کند.

علامت‌های بدن او را موقع احتیاج به توالت بشناسید و یاد بگیرید.

بگذارید با سرعت خود از توالت یا لگن استفاده کند. یعنی برای او زمان تعیین نکنید.

پیدا کردن یک روش کارامد برای آموزش استفاده از توالت یا لگن که برای کودک شما مناسب باشد، بسیار مهم است. به یاد داشته باشید که این پروسه‌ای زمان‌بر است؛ با اتفاقات ناگوار زیاد. صبور بودن بهترین راه برای حمایت از  فرزندتان و کمک به اوست.

همین‌طور به یاد داشته باشید که کودکان خاص، نیازهای ویژه‌ای هم دارند و ممکن است به زمان و کمک بیشتری احتیاج داشته باشند. در صورت بروز مشکلات پیش‌بینی نشده می‌توانید با دکتر یا مشاور کودک مشورت کنید.

جایزه بدهیم یا نه؟

خیلی از والدین درباره‌ی دادن جایزه یا ندادن آن در طول آموزش مردّد هستند: یک شکلات، یک اسباب بازی کوچک، یک برچسب یا امتیاز دادن‌های دیگر مثل ستاره دادن، زمانی که کودک کارش را با موفقیت و درست انجام داده است… . گرچه این جایزه‌ها ممکن است در کوتاه مدت باعث تشویق شوند، اما در مورد بعضی از کودکان این نگرانی وجود دارد که فشار و استرس «موفق شدن» در قالب جایزه‌گرفتن احساس شکست یا اضطراب را در حالت “موفق نشدن” که  امری طبیعی است به­وجود آورد. نگرانی دیگر این است که جایزه دادن برای این مورد ممکن است این انتظار را در کودک به­‌وجود آورد که برای انجام هر کاری باید جایزه بگیرد؛ کارهایی مثل غذا خوردن، مسواک زدن و … . وقتی که والدین با کودکان به­‌صورت کاملاً واقعی و بدون معامله کردن رفتار می‌کنند، احتمال اینکه آن­‌ها از تمایل والدین پیروی بهتری داشته باشند بیشتر است.

چند نکته‌ی مهم

نوزادان تلاش می‌کنند کنترل جهان خود را به‌دست بگیرند. آن‌­ها سعی می‌کنند از طریق مهارت‌های بدنی، افکارشان و مهارت‌های زبانی‌شان درباره‌ی خود، بدن و اطرافشان کمی قدرت به‌دست آورند. این میل طبیعی و سالم در کودکان می‌تواند به مبارزه و لجبازی منجر شود. زیرا کودک خیلی سریع متوجه می‌شودکه یکی از راه‌های احساس قدرت، رد کردن چیزهایی است که پدر و مادرش از او می‌خواهند. یادگرفتن روش استفاده‌ی درست از توالت و لگن هم یکی از این خواسته‌هاست و بچه‌ها خیلی سریع متوجه این موضوع می‌شوند. (پدر و مادری را تصور کنید که وقتی اولین بار کودکشان در لگن کارش را کرده، دست می‌زنند و بالا و پایین می‌پرند!)  بنابراین مهم است که این آموزش همراه با احساسات شدید نباشد. این هم مثل دیگر مهارت‌هایی است که کودک شما باید یاد بگیرد. اگر عصبانیت یا ناامیدی یا خوشحالیِ زیاد نشان دهید این پیام را به کودک می‌دهید که این موضوع خیلی برای پدر و مادرم مهم است و اگر  انجامش ندهم خیلی قوی هستم و کنترل اطرافم را در اختیار دارم.

مجبور نکردن کودک به استفاده از لگن یا توالت هم خیلی مهم است. چون ممکن است باعث تنش و لجبازی شود. حتی گاهی باعث می‌شود که ادرار و مدفوع خود را بیش از اندازه نگه دارد که باعث مشکلات جسمی مثل یبوست می‌شود. بنابراین اگر تنش و مبارزه‌ای مشاهده کردید، بهتر است فشار را کم کنید و مدتی در این مورد نه حرفی بزنید و نه کاری انجام دهید؛ تا زمانی که احساس کنید کودک شما آمادگی لازم را برای شروع دوباره‌ی آموزش به­‌دست آورده است.

خرید کتاب پارچه ای “برم بشینم رو لگن”